Cała mądrość pochodzi od Pana (Syr 1, 1)
Człowiek jest istotą cielesno-duchową, wskutek czego do życia odpowiadającego ludzkiej godności potrzebuje wartości materialnych i nadprzyrodzonych. Przesunięcie akcentu w jedną czy drugą stronę zawsze prowadzi do problemów, tym poważniejszych, im bardziej zachwiana jest równowaga. Dziesiąte przykazanie jest ostrzeżeniem przed nadmiernym skoncentrowaniem się na doczesności, które wyraża się w nieuporządkowanym pragnieniu posiadania rzeczy.
„Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą” (Mt 5, 8). Katechizm Kościoła Katolickiego rozważa te słowa Pana Jezusa z Kazania na Górze w kontekście IX przykazania Dekalogu: „nie pożądaj żony bliźniego swego”. Katechizm podkreśla, że ludzie o czystych sercach to ci, którzy „dostosowali swój umysł i swoją wolę do Bożych wymagań świętości, zwłaszcza w trzech dziedzinach: miłości, czystości, czyli prawości płciowej, umiłowania prawdy i prawowierności w wierze” (KKK 2518). Wynika z tego, że tylko autentyczna więź z Bogiem umożliwia człowiekowi wyzwolenie się z pęt pożądliwości i życie w wolności serca.
Nie będziecie pili wina na wieki ani wy, ani wasi synowie (Jr 35, 6). Dla wielu katolików, jeśli nie dla większości, to zdanie z Księgi Jeremiasza będzie wielkim zaskoczeniem.
Przyzwyczajeni do znanego z Ewangelii opisu wesela w Kanie Galilejskiej zapominamy czasem, że w Piśmie Świętym znajdują się też fragmenty, które pochwalają nie tylko umiarkowanie, lecz także całkowite wyrzeczenie się napojów alkoholowych. Warto zwrócić na nie uwagę, zwłaszcza że zgodnie z wieloletnią tradycją sierpień w Kalendarium Apostolstwa Trzeźwości w Polsce widnieje jako miesiąc abstynencji.
„Uderzenie rózgi wywołuje sińce, uderzenie języka łamie kości. Wielu padło od ostrza miecza, ale nie tylu, co od języka” (Syr 28, 18). Autor tych słów, Syracydes, podobnie zresztą jak i pozostali pisarze biblijnej tradycji mądrościowej, dużo uwagi poświęcił tematowi odpowiedzialności za wypowiadane słowa. Zestawiając język z rózgą i mieczem pokazał, że może być on bardzo niebezpieczny, historia zaś potwierdza aż nadto dobitnie, że słowo zwrócone przeciw bliźniemu może stać się niewiarygodnie skutecznym narzędziem zagłady.
Sam wolny od pokus, słusznie mógł innych uczyć cnoty – tak pisał św. Grzegorz Wielki o św. Benedykcie z Nursji, którego wspominamy w liturgii Kościoła 11 lipca.
Idąc za przykładem Benedykta, wielu porzuciło świat, by – jak dodaje św. Grzegorz – powierzyć się jego kierownictwu. Do dziś znajdują się ludzie, którzy czynią podobnie, wybierając formę życia zakonnego, opartą na Regule napisanej przez Benedykta. Ważną jej częścią jest rozdział poświęcony stopniom pokory. Dzięki nim wspinamy się ku górze po drabinie naszego życia. I chociaż wskazania zawarte w Regule adresowane były do mnichów, to wiele z nich ma charakter uniwersalny.
Każdy człowiek, mniej lub bardziej świadomie, bierze udział w duchowej walce, której stawką jest życie wieczne. Pismo Święte i Tradycja Kościoła porusza ten temat wielokrotnie. Pisał o tym także jeden z najwybitniejszych papieży w dziejach, św. Leon Wielki (ok. 400-461). Jego „Mowy” zwierają wiele praktycznych wskazówek, którymi każdy żołnierz Jezusa Chrystusa powinien się kierować w trudach i przeciwnościach ponoszonych na rzecz Królestwa Bożego.
Współczesne badania dotyczące sytuacji polskich rodzin wyraźnie pokazują, że w wychowanie dzieci zaangażowane są przede wszystkim matki. Poziom zaangażowania ojców w wychowanie dzieci w polskich realiach ukazany został w książce Blaski i cienie współczesnej rodziny polskiej (J. Śledzianowski, S. Bębas; Jedność, Kielce 2013). Ojcowie wyprzedzają matki tylko w takich kategoriach, jak przemoc, alkoholizm, odrzucenie i tym podobne. Na podstawie rozmów, które jako katecheta i doradca życia rodzinnego prowadzę z młodymi ludźmi, mogę oświadczyć, że wszyscy dostrzegają konieczność poprawy tego stanu rzeczy. Pojawia się tylko pytanie, jak tego dokonać. Kilka zamieszczonych poniżej praktycznych propozycji powinno w tym pomóc. Przede wszystkim jednak pragnę zwrócić uwagę na potrzebę odbudowania godności ojcostwa w oczach samych mężczyzn, czemu w perspektywie wiary powinna służyć refleksja nad królewską misją mężczyzny.
Kilka dobrych lat temu zszedłem do piwnicy, żeby odnieść słoiki po dżemach. Zauważyłem wyważone drzwi i puste miejsce w kącie, gdzie jesienią zostawiłem komplet felg aluminiowych z letnimi oponami. Wezwałem policję, ale dowiedziałem się, że szanse na znalezienie skradzionych kół są bardzo małe. Skończyło się na tym, że wiosną zmuszony byłem odwiedzić sklep z oponami. Każdy, kto w wyniku podobnego doświadczenia ma w pamięci poczucie krzywdy, świetnie rozumie konieczność przestrzegania siódmego przykazania. Stoi ono na straży jednego z praw naturalnych – prawa własności – chroniąc ludzi przed utratą posiadanych dóbr.
Człowiek od wieków stosuje rozmaite znaki, by wobec innych wyrazić swą tożsamość. Na przykład dzięki odpowiedniemu ubiorowi każdy z łatwością zdoła odróżnić żołnierza od lekarza lub księdza od astronauty. Barwy i symbole narodowe pozwalają nam wskazać sportowców z poszczególnych reprezentacji. Po czym więc można poznać synów Królestwa Chrystusowego? Czy chodzi tu o jakiś strój lub emblemat? Oczywiście znaki zewnętrzne typowe dla wyznawców różnych religii pomagają odróżnić muzułmanina od hinduisty czy buddystę od żyda. Gdy jednak chodzi o synów Królestwa, czyli prawdziwych wyznawców Chrystusa, to sprawa wymaga czegoś więcej, niż tylko zewnętrznych symboli.
Podczas narodowej proklamacji Jubileuszowego Aktu Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana w listopadzie 2016 roku przyrzekaliśmy troszczyć się o świętość naszych rodzin i chrześcijańskie wychowanie dzieci. Właśnie z takiej perspektywy warto spojrzeć na zawarty w Bożym prawie zakaz cudzołóstwa, ponieważ celem VI przykazania jest ochrona jedności małżeńskiej jako trwałego fundamentu rodziny, w której dzieci będą mogły znaleźć solidne oparcie w gwałtownie zmieniającym się świecie i nauczyć się wierności.