Służyć budowaniu Królestwa Bożego w dziejach

W życiu małżeńskim i rodzinnym ważne miejsce zajmuje obchodzenie rocznic i jubileuszy. Przypominają nam one o początku przebytej drogi, pomagają dokonać podsumowania, zebrać siły i z nadzieją patrzeć w przyszłość. W tym roku obchodzimy rocznicę o wyjątkowym znaczeniu dla wszystkich rodzin tworzących Kościół. Mam na myśli 40-lecie Adhortacji apostolskiej Familiaris consortio św. Jana Pawła II opublikowanej 22 listopada 1981 roku. Papież ogłosił ją w Uroczystość Jezusa Chrystusa Króla Wszechświata. W dokumencie tym Ojciec Święty wielokrotnie podkreślił królewską godność Jezusa Chrystusa oraz królewską misję świeckich, a rodzinom przypomniał o ich powołaniu do budowania Królestwa Bożego w dziejach. Powołanie to wpisuje się w cztery główne zadania rodzin chrześcijańskich, o których chciałbym tu przypomnieć.

Tworzenie wspólnoty osób

Pierwszym zdaniem rodzin chrześcijańskich wskazanym przez św. Jana Pawła II jest tworzenie wspólnoty osób. Papież podkreślił, że mocą i zasadą komunii jest miłość. To ona pozwala tworzyć niepodzielną i nierozerwalną jedność małżeństwa. Na fundamencie małżeństwa może rozwijać się wspólnota rodzinna. W tym kontekście papież podkreślił doniosłą rolę kobiety w małżeństwie i rodzinie. Przypomniał też prawa i obowiązki kobiety, ukazał jej rolę w kontekście społecznym i przestrzegł przed takimi postawami, które godzą w godność kobiety. Następnie Jan Paweł II ukazał rolę mężczyzny jako męża i ojca, przypomniał o prawach dziecka i podkreślił znaczenie osób starszych w rodzinie.

W służbie życiu

Drugim zdaniem rodzin chrześcijańskich wymienionym w Familiaris consortio jest służba życiu, którą pełnią poprzez przekazywanie życia i wychowanie dzieci.

W odniesieniu do przekazywania życia papież przypomniał prawdę, że małżonkowie są współpracownikami miłości Boga Stworzyciela. Na straży ich godności w tym zakresie stoi tradycyjne nauczanie Kościoła, z którego Jan Paweł II szczególnie podkreślił dokumenty Soboru Watykańskiego II (1962-1965) oraz Encyklikę Humanae vitae papieża Pawła VI (1968). W ich świetle na odrzucenie i potępienie zasługują takie działania, jak stosowanie środków antykoncepcyjnych, sterylizacja i aborcja. Odpowiedzialne rodzicielstwo, do którego wzywa Kościół, opiera się na integralnej wizji człowieka, która w pełni szanuje porządek naturalny i nadprzyrodzony. Wyraża się ono poprzez odwoływanie się małżonków do naturalnego rytmu płodności, który pozwala na przeżywanie aktu płciowego zgodnie ze stwórczym planem Boga.

Z kolei gdy chodzi o wychowanie potomstwa, papież przypomniał, że jest to zarówno prawo jak i obowiązek rodziców. Wymaga ono takich owoców miłości rodzicielskiej, jak „czułość, stałość, dobroć, usłużność, bezinteresowność i duch ofiary” (FC 36). Papież zachęcił rodziców, by wpajali dzieciom istotne wartości życia ludzkiego. Pierwszą, którą wymienił, jest wolność od dóbr materialnych, „przyjmując prosty i surowy styl życia” (FC 37). Ponadto dzieci powinny nabyć poczucie prawdziwej sprawiedliwości i miłości, z których wynika poszanowanie godności osobistej każdego człowieka oraz szczera troska i bezinteresowna służba wobec drugich. Papież poruszył tu także sprawę wychowania seksualnego. Powinno ono bazować na prawdzie o człowieku jako istocie cielesno-duchowej, która poprzez cnotę czystości uzdolniona jest do całkowitego ofiarowania siebie drugiej osobie w sakramentalnym małżeństwie.

Uczestnictwo w rozwoju społeczeństwa

Trzecim zadaniem rodzin chrześcijańskich wskazanym przez papieża jest uczestnictwo w rozwoju społeczeństwa. Rodziny powinny być szkołą zaangażowania w życie społeczne. Powinny również brać udział w życiu politycznym, by prawa i instytucje państwa wspierały małżeństwo i rodzinę. Polityka prorodzinna powinna obejmować m.in. kwestię pracy, płacy rodzinnej i mieszkań dla rodzin (por. FC 81). W celu ochrony rodzin przed uzurpacją ze strony społeczeństwa i państwa, papież zamieścił w adhortacji listę praw rodziny. Papież stwierdził też: „Zadanie społeczne i polityczne wchodzi w zakres tego królewskiego posłannictwa czy służby, w której małżonkowie chrześcijańscy uczestniczą na mocy sakramentu małżeństwa, otrzymawszy jednocześnie przykazanie, od którego nie mogą się uchylić, oraz łaskę, która ich wspomaga i ożywia” (FC 47). Pełniąc to posłannictwo, rodziny wezwane są, by szerzyć sprawiedliwość, pojednanie, braterstwo i pokój oraz by być dla świata znakiem jedności, „świadcząc o Królestwie i pokoju Chrystusowym, do którego zmierza cały świat” (FC 48).

Uczestnictwo w życiu i misji Kościoła

Czwartym zdaniem rodzin chrześcijańskich wymienionym w Familiaris consortio jest uczestnictwo w życiu i misji Kościoła. Papież wyraził to w następujących słowach: „Do zasadniczych zadań rodziny chrześcijańskiej należy również zadanie kościelne: jest ona powołana do budowania Królestwa Bożego w dziejach, poprzez udział w życiu i posłannictwie Kościoła” (FC 49). Rodzina jest „Kościołem w miniaturze”, czy też „Kościołem domowym”. Trwając zatem w oblubieńczej więzi z Chrystusem, rodzina uczestniczy w Jego potrójnej misji Proroka, Kapłana i Króla. Misję tę realizuje jako wspólnota wierząca i ewangelizująca, wspólnota w dialogu z Bogiem oraz jako wspólnota w służbie człowieka.

Wypełniając misję prorocką – wierząc i głosząc wiarę – rodzina staje się „pierwszym i najlepszym seminarium powołania do życia poświęconego Królestwu Bożemu” (FC 53). Misję kapłańską rodzina wypełnia poprzez pogłębianie duchowości, udział w życiu sakramentalnym i modlitwę, zarówno liturgiczną, jak i prywatną. Z kolei misję królewską rodzina realizuje poprzez pokonywanie w sobie panowania grzechu i służbę bliźnim w duchu przykazania miłości. „Tak jak Chrystus sprawuje swoją władzę królewską oddając się na służbę ludzi, tak chrześcijanin znajduje autentyczny sens własnego udziału w królewskości swego Pana, uczestnicząc w Jego duchu i w postawie służby człowiekowi” (FC 63).

Nauczanie św. Jana Pawła II na temat zadań rodzin chrześcijańskich, w tym powołania do służenia budowaniu Królestwa Bożego w dziejach, wyznacza nam właściwą perspektywę odczytywania Jubileuszowego Aktu Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana proklamowanego w Polsce 5 lat temu, 19 listopada 2016 roku. Akt ten trzykrotnie wskazuje na rodzinę: poprzez aklamację wyrażającą pragnienie, by Chrystus królował w naszych rodzinach, poprzez zobowiązanie porządkowania całego naszego życia rodzinnego według prawa Jezusa Króla oraz poprzez przyrzeczenie troski o świętość naszych rodzin i chrześcijańskie wychowanie dzieci.

W wypełnianiu tych zadań towarzyszy nam błogosławieństwo Ojca Świętego zamieszczone w zakończeniu adhortacji: „A Chrystus Pan, Król wszechświata, Król rodzin, niech będzie obecny jak w Kanie, w każdym ognisku chrześcijańskim, aby dać mu światło, radość, pogodę i męstwo. W dniu uroczyście poświęconym Jego Królewskości, błagam Go, aby każda rodzina umiała wielkodusznie dawać swój własny wkład w przyjście na świat Jego Królestwa, Królestwa prawdy i życia, świętości i łaski, sprawiedliwości, miłości i pokoju, do którego zdążają dzieje” (FC 86).

Piotr Pikuła