Relikwie Chrystusowe

Świadkowie męki i zmartwychwstania Zbawiciela

„Nie za wymyślonymi bowiem mitami postępowaliśmy wtedy, gdy daliśmy wam poznać moc i przyjście Pana naszego, Jezusa Chrystusa, ale jako naoczni świadkowie Jego wielkości” (2 P 1, 16). Przywołane tu słowa św. Piotra Apostoła podkreślają realność głoszonej przez niego Ewangelii o Synu Bożym, który stał się Człowiekiem, został umęczony, ukrzyżowany i pogrzebany, a trzeciego dnia zmartwychwstał. Przekonanie, że odwieczne Słowo rzeczywiście stało się Ciałem i zamieszkało pośród ludzi, odzwierciedla się w trosce wiernych o materialne pamiątki po Panu Jezusie.

Lista relikwii Chrystusowych przechowywanych przez chrześcijan obejmuje wiele przedmiotów, m.in.: Całun Turyński, Święty Krzyż, Titulus Crucis, Święte Gwoździe, Sudarion z Oviedo, Tunikę z Argenteuil, Suknię z Trewiru, Chustę z Manoppello, Kolumnę Biczowania i Koronę Cierniową. Do tego można by dodać jeszcze otoczone kultem miejsca związane z Panem Jezusem, zwłaszcza Wieczernik i Bazylikę Grobu Świętego. Relikwiom tym poświęcono wiele opracowań naukowych. Szczególnie bogata jest literatura dotycząca Całunu Turyńskiego. Można też znaleźć książki dotyczące Sudarionu z Oviedo, tuniki z Argenteuil i chusty z Manoppello. Na uwagę zasługuje książka pt. „Świadkowie tajemnicy. Śledztwo w sprawie relikwii Chrystusowych” Grzegorza Górnego i Janusza Rosikonia, która w przystępny i syntetyczny sposób przedstawia informacje o pamiątkach po Jezusie z Nazaretu.

Całun Turyński
Całun to płótno pogrzebowe Jezusa z Nazaretu przechowywane obecne w Turynie. Na ręcznie tkanym lnianym płótnie o wymiarach 113 na 437 cm widoczny jest wizerunek mężczyzny odwzorowujący przód i tył ciała noszącego ślady wielu ran. Badania naukowe wykazały, że płótno pochodzi z czasów Jezusa i nosi na sobie ślady ludzkiej krwi i osocza oraz pyłków roślin i ziemi charakterystycznych dla okolic Jerozolimy. Pomimo wielu hipotez nie udało się określić metody powstania wizerunku.

Święty Krzyż
Relikwie Krzyża Chrystusa zostały odnalezione w Jerozolimie w pierwszej połowie IV wieku przez św. Helenę, matkę cesarza Konstantyna Wielkiego. Miało to miejsce 14 września 325 roku. Krzyż składał się z belki pionowej i poprzecznej, a wykonany był z sosny czarnej. Już w starożytności rozpoczął się proces dzielenia go na mniejsze cząstki rozsyłane w różne części świata chrześcijańskiego. Kilka z nich dotarło także do Polski, m.in. do sanktuarium w Krakowie-Mogile.

Titulus Crucis
Ewangelie informują, że na krzyżu został umieszczony tytuł winy skazańca: „Jezus Nazarejczyk Król Żydowski”. Napis sporządzono w języku hebrajskim, łacińskim i greckim (por. J 19, 19-20). To właśnie dzięki temu napisowi udało się określić autentyczność Krzyża Świętego. Titulus miał formę prostokątnej tabliczki długości 50 cm z drewna orzechowego pokrytej białym wapnem. Za autentycznością tej relikwii przemawiają badania peleograficzne, z których wynika, że styl pisma na tabliczce przechowywanej w Bazylice Świętego Krzyża w Rzymie jest typowy dla I wieku po Chr.

Święte gwoździe
Starożytne relacje o odnalezieniu Krzyża Świętego wspominają też o trzech gwoździach, które znaleziono wraz z nim. Jeden z nich trafił do kaplicy pałacowej św. Heleny w Rzymie i do dziś zachował się niemal w całości. Jest to kawałek żelaza o przekroju czworokątnym długości 11,5 cm i 0,9 cm grubości. Kształtem i wymiarami przypomina gwóźdź znaleziony przez archeologów w ossuarium Jehochanana ben Hagkola. Drugi z gwoździ znajduje się w Sienie. Trzeci gwóźdź został osadzony w hełmie cesarza Konstantyna oraz w uprzęży cesarskiego konia. Relikwie te znajdują się w Mediolanie.

Sudarion z Oviedo
Na północy Hiszpanii położne jest Oviedo, które słynie z przechowywanej w tamtejszej katedrze chusty z grobu Jezusa (por. J 20, 3-8). Jest to lniane płótno o wymiarach 85,5 na 52,6 cm. Chustą okryto głowę Jezusa po Jego zgodnie. Znajdują się na niej plamy krwi odpowiadające plamom na Całunie Turyńskim. Z Całunem łączy ją również identyczna grupa krwi – AB. Naukowcy wykryli na Sudarionie również pyłki roślin charakterystycznych dla okolic Jerozolimy.

Tunika z Argenteuil
W Bazylice św. Dionizego w Argenteuil, mieście znajdującym się obecnie w obrębie aglomeracji paryskiej, znajduje się Tunika uznawana za należącą do Jezusa z Nazaretu, o którą żołnierze rzucali losy (por J 19, 23-24). Nosi ona na sobie liczne plamy krwi, szczególnie na części okrywającej plecy, które odpowiadają plamom z Całunu Turyńskiego. Za autentycznością Tuniki przemawia również technika jej wykonania charakterystyczna starożytnego Bliskiego Wschodu. Podobnie sytuacja przedstawia się jeśli chodzi o obecne na niej pyłki roślin. Ponadto badania genetyczne wykazały pochodzenie Właściciela Tuniki spośród Żydów żyjących na Środkowym Wschodzie.

Suknia z Trewiru
W katedrze w Trewirze w Niemczech znajduje się kaplica Świętej Sukni. Przechowywana jest w niej szata należąca do Jezusa z Nazaretu. Pod wpływem wilgotnego klimatu tkanina uległa poważnemu uszkodzeniu. W ciągu wieków poddawano ją zabiegom konserwatorskim. Według współczesnych badań, pierwotną relikwię stanowią sfilcowane włókna wełniane, a materiał pochodzi z wczesnego okresu cesarstwa rzymskiego. Nie udało się jednak zgromadzić dowodów przekonujących o jej autentyczności.

Chusta z Manoppello
W środkowej części Półwyspu Apenińskiego leży miasteczko Manoppello, które zasłynęło dzięki przechowywanej w tamtejszym kościele chuście ukazującej wizerunek Pana Jezusa. Chusta utkana została z bisioru cienkiego jak pajęczyna, mieniącego się barwami tęczy. Jest tak przejrzysta, że wizerunek Chrystusa przypomina hologram. Bisior nazywany jest jedwabiem morskim. Można go zabarwić purpurą, ale nie można po nim malować. Chusta ukazuje oblicze Chrystusa, odpowiadające wizerunkowi z Całunu Turyńskiego, ale żadna z tych tkanin nie nosi śladów farb. Natomiast w najciemniejszych punktach źrenic na Chuście z Manoppello odkryto na włóknach nadpalenia, jakby zadziałała na nie wysoka temperatura.

Kolumna biczowania
W Rzymie w Bazylice św. Praksedy w pięknym relikwiarzu przechowywana jest marmurowa kolumna uznawana za pręgierz, przy którym biczowano Jezusa z Nazaretu. Kolumna swoimi wymiarami odpowiada pręgieżom znanym ze starożytności. Ma 63 cm wysokości, u dołu ma 40 cm, u góry 13 cm średnicy. Badania nie wykazały jednak autentyczności tej relikwii.

Oprócz relikwii wymienionych powyżej, warto jeszcze przynajmniej krótko wspomnieć o innych, jak na przykład o przechowywanej w katedrze Notre Dame w Paryżu koronie cierniowej. Pana Jezusa, czy znajdującej się w Watykanie Włóczni Longinusa, która posłużyła do przebicia boku Zbawiciela. Ponadto w Prüm w Niemczech znajdują się sandały przypisywane Jezusowi z Nazaretu, w Akwizgranie – Jego przepaska biodrowa, w Kornelimünster – ręcznik z Ostatniej Wieczerzy, zaś w Cahors we Francji – czepek pogrzebowy. Obecnie trudno jednak potwierdzić autentyczność tych przedmiotów.

Święty Jan napisał: „To wam oznajmiamy, co było od początku, cośmy usłyszeli o Słowie życia, co ujrzeliśmy własnymi oczami, na co patrzyliśmy i czego dotykały nasze ręce – bo życie objawiło się: myśmy je widzieli, o nim zaświadczamy (…)” (1 J 1, 1-2). Właśnie na tym realnym doświadczeniu osobistego spotkania z Chrystusem opiera się nauka Kościoła. Autentyczne pamiątki po Jezusie z Nazaretu są wymownymi świadkami Jego życia, umożliwiającymi również nam dzisiaj stanąć twarzą w twarz z tajemnicą Zmartwychwstałego Pana.

Piotr Pikuła