Chrystus Królem naszych rodzin

Proklamowany w Polsce 19 listopada 2016 r. Jubileuszowy Akt Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana zawiera szereg wezwań wskazujących obszary naszego życia narodowego i państwowego, które uroczyście oddaliśmy pod władanie Jezusa Króla. Pierwszym wymiarem królowania Pana Jezusa wymienionym w Akcie Intronizacyjnym są nasze serca, natomiast już na drugim miejscu pojawia się wezwanie: „W naszych rodzinach – Króluj nam Chryste!”. Później zaś, stopniowo, przez parafie, szkoły i uczelnie, środki społecznej komunikacji, urzędy, miejsca pracy, służby i odpoczynku, miasta i wioski dochodzimy w końcu do pełnego uznania królewskiej władzy Chrystusa w całym Narodzie i Państwie Polskim. Już ta kolejność uświadamia nam, że droga do panowania Jezusa Króla w Polsce prowadzi przez rodzinę.

Komentarz Konferencji Episkopatu Polski stwierdza: „Jubileuszowy Akt Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana nie jest zwieńczeniem, lecz początkiem dzieła intronizacji Jezusa Chrystusa w Polsce i w narodzie polskim. Przed nami wielkie i ważne zadanie”. Chcąc to wielkie i ważne zadanie zrealizować w naszych rodzinach, trzeba zwrócić uwagę na inne zdanie zawarte w Akcie Intronizacyjnym: Przyrzekamy troszczyć się o świętość naszych rodzin i chrześcijańskie wychowanie dzieci – Chryste nasz Królu, przyrzekamy! W jaki sposób powinniśmy wypełniać to zobowiązanie? Odpowiedzi na to pytanie udziela nam aktualna nauka Kościoła na temat Królestwa Bożego i królowania Pana Jezusa w rodzinach, którą postaram się tu przybliżyć na przykładzie wybranych dokumentów Urzędu Nauczycielskiego.

Pius XI, Encyklika „Quas primas”, 1925

Pierwszym dokumentem, na który warto tutaj zwrócić uwagę, jest opublikowana przez papieża Piusa XI w 1925 r. encyklika „Quas primas” o ustanowieniu święta Naszego Pana Jezusa Chrystusa Króla. Papież podkreśla w niej, że zarówno jednostki, jak i rodziny oraz państwa podlegają władzy Chrystusa, który jest dla wszystkich źródłem zbawienia (por. QP 12). Poddanie się władzy Chrystusa przez poszczególnych ludzi, rodziny i państwa będzie dla nich źródłem szczęścia (por. QP 13). Pius XI wskazał również gorzkie owoce odstępstwa od Chrystusa, wśród których – między konfliktami międzynarodowymi, wstrząsami społecznymi, zazdrością i egoizmem – wymienił również zburzony zupełnie pokój domowy wskutek zapomnienia i zaniedbania obowiązków oraz rozluźnione węzły rodzinne i zachwianą trwałość rodzin (por. QP 18). Wobec tego papież naucza, że poprawić to może jedynie powrót ludzi do Zbawiciela, w czym pomóc miało wprowadzenie uroczystości Chrystusa-Króla.

Pius XII, „Mystici Corporis Christi”, 1943

Papież Pius XII w encyklice „Mystici Corporis Christi” z 1943 r. o Mistycznym Ciele Chrystusowym, którym jest Kościół, przedstawił między innymi rolę poszczególnych stanów w Kościele. Pisząc o świeckich, stwierdził, że Ojcowie Kościoła, wychwalając posługi i stopnie, zajęcia i urzędy, klasy i obowiązki tego Ciała, mają na względzie także tych co żyją związani czystym węzłem małżeńskim. Papież dostrzega rolę świeckich, w tym również ojców i matek rodzin, w rozszerzaniu Królestwa Chrystusa (por. CC 15). Zadanie to polega na okazywaniu pomocy hierarchii, a jego pełnienie prowadzi do osiągnięcia szczytów świętości.

Sobór Watykański II (1962-1965)

Sobór Watykański II z lat 1962-1965 wiele uwagi poświęcił roli świeckich w Kościele, akcentując przy tym znaczenie chrześcijańskich rodzin. W konstytucji dogmatycznej o Kościele „Lumen gentium” podaje Sobór definicję świeckich jako wszystkich wiernych, którzy przez sakrament chrztu zostali wcieleni w Chrystusa jako Lud Boży i uczynieni na swój sposób uczestnikami kapłańskiego, prorockiego i królewskiego urzędu Chrystusowego, ale nie są członkami stanu kapłańskiego i stanu zakonnego prawnie ustanowionego w Kościele. Niemniej jednak sprawują typowe dla całego Ludu Bożego posłannictwo w Kościele i świecie. Wobec tego zadaniem świeckich jest szukanie królestwa Bożego przez zajmowanie się sprawami świeckimi i kierowanie nimi po myśli Bożej (por. 31). Świeccy powinni pamiętać, że żadna działalność ludzka, nawet w sprawach doczesnych, nie może być wyjęta spod władzy Boga (KK 36).

W pełnieniu misji głoszenia Królestwa Bożego pomocny jest stan życia uświęcony osobnym sakramentem, czyli życie małżeńskie i rodzinne. Zostało ono określone jako praktyka i szkoła apostolstwa świeckich, gdyż małżonkowie są powołani do świadczenia o Chrystusie wobec siebie samych i swoich dzieci, ale też wobec innych ludzi w dziele rozszerzania i rozwoju królestwa Chrystusa w świecie (por. KK 35). W tym kontekście Sobór podkreśla znaczenie duchowej walki i pokonywania grzechu, by osiągnąć stan królewskiej wolności. Z kolei pokora i cierpliwość ma świeckich uzdalniać do wzajemnej służby. W ten sposób wierni, także żyjący w rodzinach razem z Chrystusem szerzyć będą królestwo prawdy i życia, królestwo świętości i łaski, królestwo sprawiedliwości, miłości i pokoju (KK 36).

Bardziej szczegółowo temat zaangażowania małżonków i rodzin w głoszenie Ewangelii prezentuje dekret o apostolstwie świeckich „Apostolicam actuositatem”. W odniesieniu do życia rodzinnego dekret podkreśla, by świeccy doczesne troski przeżywali w zjednoczeniu z Chrystusem (por. DA 4). Stan małżeński i rodzinny powinien nadawać duchowemu życiu świeckich szczególne znamię. Należy wysoko cenić zmysł rodzinny i obywatelski, oraz odnoszące się do życia społecznego cnoty, takie jak uczciwość, sprawiedliwość, szczerość i łagodność. Wzorem życia duchowego i apostolskiego jest dla świeckich Najświętsza Maryja Panna, Królowa Apostołów, która w czasie podobnego do innych życia ziemskiego, również pełnego trosk rodzinnych i pracy, łączyła się zawsze wewnętrznie ze swoim Synem i współpracowała w szczególny sposób w dziele Zbawiciela (DA 4).

Następnie dekret dodaje, że wszystko, co składa się na porządek spraw doczesnych, w tym również życie rodzinne, pomaga człowiekowi osiągnąć cel stateczny, a jednocześnie posiada swoją wartość nadaną przez Stwórcę. Wszystkie dobra doczesne – z rodziną włącznie – są polem apostolskiej działalności świeckich (por. DA 8).

Małżeństwo stworzone przez Boga jest początkiem i podstawą społeczności ludzkiej, a jednocześnie jest obrazem relacji Chrystusa i Kościoła. Dekret stwierdza: Chrześcijańscy małżonkowie są wzajemnie dla siebie, dla swoich dzieci i innych domowników współpracownikami łaski i świadkami wiary. Dla swoich dzieci są oni pierwszymi zwiastunami wiary i wychowawcami, dlatego niech słowem i przykładem przygotowują je do życia chrześcijańskiego i apostolskiego, pomagają im roztropnie w rozeznaniu ich powołania, a w przypadku odkrycia w nich powołania świętego niech pielęgnują je z wielką troskliwością (DA 11). Poza tym według „Apostolicam actuositatem” małżonkowie powinni swoim życiem ukazywać i potwierdzać nierozerwalność i świętość węzła małżeńskiego, mocno podkreślać prawo i obowiązek rodziców i opiekunów do chrześcijańskiego wychowania dzieci oraz bronić godności i należnej autonomii rodziny. Z kolei władze państwowe powinny uwzględniać potrzeby rodzinne dotyczące mieszkania, wychowania dzieci, warunków pracy, ubezpieczeń społecznych, podatków i procesy migracji.

W życiu rodzinnym ważna jest wspólna modlitwa, która czyni z niej domowe sanktuarium Kościoła. Ważne jest także włączenie się rodziny w liturgię oraz czyny miłosierdzia i sprawiedliwości.

Dekret szczególnie podkreśla następujące rodzaje apostolstwa rodzinnego: adoptowanie opuszczonych dzieci, gościnne przyjmowanie przybyszów, pomoc w prowadzeniu szkół, służenie radą i pomocą materialną młodzieży, pomaganie narzeczonym w przygotowaniu do małżeństwa, udział w katechizacji, wspieranie innych małżonków, rodzin i osób w podeszłym wieku oraz świadczenie o wierze w krajach misyjnych. Rodzice powinni też starać się o przygotowanie dzieci do apostolstwa w Kościele i świecie (por. DA 30).

Św. Paweł VI, Adhortacja apostolska „Evangelii nuntiandi”, 1975

Św. Paweł VI w opublikowanej w 1975 r. adhortacji apostolskiej „Evangelii nuntiandi” o ewangelizacji w świecie współczesnym wielokrotnie poruszył temat głoszenia Królestwa Bożego, które, obok Zbawienia, jest kluczowe w nauczaniu Jezusa Chrystusa (por. EN 10). Papież podkreśla: Ci, którzy szczerym sercem przyjmują Dobrą Nowinę, mocą tejże Nowiny oraz wspólnej wiary gromadzą się w imię Jezusa, ażeby razem szukać Królestwa, budować je i wprowadzać je do swego życia. I tak tworzą wspólnotę, która z kolei staje się głosicielką Ewangelii (EN 13). Wśród tych, którzy przyjęli królowanie Boga i powinni je głosić w świecie są także świeccy żyjący w związkach małżeńskich i rodzinach (por. EN 70). Św. Paweł VI naucza: Dlatego w łonie rodziny świadomej tego zadania, wszyscy członkowie jej ewangelizują, a także podlegają ewangelizacji. Rodzice nie tylko dzielą się z dziećmi Ewangelią, ale mogą od nich odebrać tę Ewangelię wyrażoną głęboko życiem. Rodzina staje się głosicielką Ewangelii dla wielu innych rodzin oraz dla otoczenia, w którym żyje (EN 71).

Św. Jan Paweł II, Adhortacja apostolska „Familiaris consortio”, 1981

W Uroczystość Chrystusa Króla 22 listopada 1981 r. św. Jan Paweł II podpisał adhortację apostolską Familiaris consortio o zadaniach rodziny chrześcijańskiej w świecie współczesnym. Nauczając o uczestnictwie rodziny w życiu i misji Kościoła św. Jan Paweł II stwierdził: Do zasadniczych zadań rodziny chrześcijańskiej należy również zadanie kościelne: jest ona powołana do budowania Królestwa Bożego w dziejach, poprzez udział w życiu i posłannictwie Kościoła (FC 49), realizując powołanie do pójścia za Chrystusem i służenia Królestwu Bożemu w stanie małżeńskim (FC 51). W innym miejscu o Służbie Królestwu Bożemu papież naucza: Wypływa to z aktu uległego posłuszeństwa Chrystusowi Panu, On bowiem udziela małżonkom chrześcijańskim, mocą małżeństwa podniesionego do godności sakramentu, specjalnego apostolskiego mandatu, posyłając ich jako robotników do swojej winnicy, a w sposób szczególny na pole życia rodzinnego (FC 71).

Papież Polak zwraca uwagę, że wierni świeccy uczestniczą w potrójnej funkcji Chrystusa Proroka, Kapłana i Króla. W zakres królewskiego posłannictwa osób umocnionych sakramentem małżeństwa wchodzi zadanie społeczne i polityczne w służbie najsłabszym (FC 47). Rodzina też powołana jest do służby miłości względem Boga i bliźnich, w czym wyraża się autentyczny sens własnego udziału w królewskości swego Pana, uczestnicząc w Jego duchu i w postawie służby człowiekowi (FC 63). Wszystkie te zadania rodzina powinna pełnić w nadziei pełnego objawieniu i realizacji Królestwa Bożego (FC 65).

Rodzina chrześcijańska powołana jest, ażeby być dla świata znakiem jedności i w ten sposób pełnić swą rolę prorocką, świadcząc o Królestwie i pokoju Chrystusowym, do którego zdąża cały świat. Będą mogły tego dokonać poprzez wychowanie dzieci oparte na takich wartościach, jak prawda, wolność, sprawiedliwość i miłość oraz przez zaangażowanie społeczne (por. FC 48). W ten sposób rodzina wypełnia swe zadanie ewangelizacyjne, stając się pierwszym i najlepszym seminarium powołania do życia poświęconego Królestwu Bożemu (por. FC 53).

Zaangażowanie rodzin w budowanie Królestwa Bożego wyraża się poprzez miłość małżeńską i rodzinną w jej nadzwyczajnym bogactwie wartości i wymogów pełni, wyłączności, wierności i płodności (por. FC 50).

W zakończeniu adhortacji „Familiaris consortio” Ojciec Święty napisał: A Chrystus Pan, Król wszechświata, Król rodzin, niech będzie obecny jak w Kanie, w każdym ognisku chrześcijańskim, aby dać mu światło, radość, pogodę i męstwo. W dniu uroczyście poświęconym Jego Królewskości, błagam Go, aby każda rodzina umiała wielkodusznie dawać swój własny wkład w przyjście na świat Jego Królestwa, „Królestwa prawdy i życia, świętości i łaski, sprawiedliwości, miłości i pokoju”, do którego zdążają dzieje (FC 86).

Benedykt XVI, Adhortacja apostolska „Verbum Domini”, 2010

Uzupełnieniem nauki św. Jana Pawła II o zaangażowaniu rodzin w przekazywanie wiary dzieciom są słowa papieża Benedykta XVI zawarte w opublikowanej w 2010 r. adhortacji apostolskiej „Verbum Domini” o Słowie Bożym w życiu i misji Kościoła. Papież podkreśla tam związek między słowem Bożym a małżeństwem i rodziną chrześcijańską. Słowo Boże jest u początków małżeństwa, a sam Jezus, wynosząc małżeństwo do rangi sakramentu, włączył je do instytucji swojego królestwa (por. VD 85). Patrząc na małżeństwo jako włączone w królestwo Jezusa musimy wziąć pod uwagę słowa papieża Benedykta XVI, który zachęca, by w wierności słowu Bożemu odczytywać współczesne ataki na małżeństwo. Na nieład w sferze uczuć, banalizację ludzkiej cielesności i różnic seksualnych powinniśmy szukać odpowiedzi w słowie Bożym, które potwierdza pierwotną dobroć człowieka, stworzonego jako mężczyzna i kobieta i powołanego do wiernej, wzajemnej i płodnej miłości. Papież dodaje: Z wielkiej tajemnicy oblubieńczej wywodzi się niezbywalna odpowiedzialność rodziców za własne dzieci. Do autentycznego ojcostwa i macierzyństwa należy bowiem ukazywanie sensu życia w Chrystusie i świadczenie o nim: przez wierność i jedność życia rodzinnego małżonkowie są dla swoich dzieci pierwszymi zwiastunami słowa Bożego. Następnie w adhoratacji pojawia się zachęta do posiadania i godnego przechowywania Biblii w każdym domu, do jej czytania i posługiwania się nią w modlitwie oraz do tworzenia małych wspólnot złożonych z rodzin, które wspólnie będą czytać i rozważać Pismo Święte. Małżonkowie zaś w słowie Bożym powinni widzieć wsparcie w problemach codziennego życia małżeńskiego i rodzinnego (por. VD 85).

Franciszek, Adhortacja apostolska „Amoris laetitia”, 2016

Papież Franciszek w opublikowanej w 2016 r. adhortacji apostolskiej „Amoris laetitia” o miłości w rodzinie również porusza temat królowania Pana Jezusa w rodzinach. Papież stwierdza: Pan zamieszkuje w prawdziwej i konkretnej rodzinie, ze wszystkimi jej cierpieniami, zmaganiami, radościami i codziennymi postanowieniami. Żyjąc w rodzinie trudno udawać i kłamać, nie możemy zakładać maski. Jeśli tę autentyczność ożywia miłość, to Pan króluje ze swoją radością i pokojem. Na duchowość miłości rodzinnej składa się tysiące prawdziwych i konkretnych gestów. Bóg ma swoje mieszkanie w tej różnorodności darów i spotkań, sprawiających dojrzewanie jedności (AL 315). Papież dodaje: Dobrze przeżywana komunia rodzinna jest prawdziwą drogą do świętości w życiu codziennym i drogą rozwoju mistycznego, środkiem wewnętrznego zjednoczenia z Bogiem. Wymogi braterskie i wspólnotowe życia rodzinnego są bowiem okazją do coraz większego otwarcia serca, a to umożliwia coraz pełniejsze spotkanie z Panem (AL 316). Bardzo wyraźnie widać tu z jednej strony wskazanie, na czym polega królowanie Pana Jezusa w rodzinach, oraz w jaki sposób osiągnąć w nich świętość.

Zakończenie

Komentarz do „Jubileuszowego Aktu Przyjęcia Jezusa za Króla i Pana”, podkreśla, że myśl o potrzebie aktu intronizacyjnego została zapoczątkowana w związku z procesem beatyfikacyjnym Sługi Bożej Rozalii Celakówny, krakowskiej pielęgniarki i mistyczki. W zbiorze jej pism wydanych pod tytułem „Wyznania z przeżyć wewnętrznych” znajduje się następująca myśl: Przyczyną wszelkich nieszczęść i klęsk materialnych jest życie zmysłowe, niemoralne, nie tylko poszczególnych jednostek czy rodzin, ale całych narodów. Na nic zdadzą się przeróżne zjazdy, organizacje, odczyty itd., jeżeli się wszyscy, ale wszyscy bez wyjątku, nie odnowimy w Chrystusie (Kraków 2009, s. 138).

W podobny sposób wyraża się również Sobór Watykański II: Zbawcze dzieło Chrystusa, zmierzając do zbawienia ludzi, obejmuje również odnowę całego porządku doczesnego. Stąd misją Kościoła jest nie tylko głoszenie Chrystusa i przekazywanie Jego łaski ludziom, lecz także przepajanie i doskonalenie duchem ewangelicznym porządku rzeczy doczesnych (DA 5).

Niewątpliwie odnowienia w Chrystusie potrzebują także polskie rodziny. Zadaniem osób zrzeszonych w Ogólnopolskim Dziele Intronizacji Jezusa Chrystusa Króla jest przypominanie o tym i zachęcanie do uznania przez rodziny królewskiej władzy Pana Jezusa i wypełnianie w codziennym życiu Jego nauki. A to będzie dla nich źródłem prawdziwego szczęścia w jedności z Chrystusem, teraz i na wieki.

Piotr Pikuła