Cała mądrość pochodzi od Pana (Syr 1, 1)
Lektura traktatu O stopniach pokory i pychy autorstwa św. Bernarda z Clairvaux (1090-1153) przy stopniu dziesiątym skłania czytelnika do refleksji nad kwestią buntu. Biały Opat postrzega bunt jako wyraz pogardy okazywanej przez mnicha względem przełożonego, którego przecież powinien szanować ze względu na miłość Boga.
Starożytna tradycja chrześcijańska podkreśla doniosłe znaczenie opisanego w Ewangelii według św. Mateusza pokłonu złożonego Dzieciątku Jezus przez Mędrców ze Wschodu. Wspomnienie o tym wydarzeniu Kościół celebruje 6 stycznia, obchodząc uroczystość Objawienia Pańskiego. Mędrcy obecni w historii Bożego Narodzenia przemawiają do nas z kart Pisma Świętego, apokryficznych legend i dzieł sztuki, głosząc ponadczasowe przesłanie o Jezusie Chrystusie, nowo narodzonym Królu żydowskim, który jest światłem na oświecenie pogan.
Pismo Święte wielokrotnie przekazuje nam naukę o istnieniu i działaniu w świecie złego ducha. Jest on przeciwnikiem Boga i wrogiem Jego stworzeń. Jest podstępny jak wąż i drapieżny jak lew, budzi grozę niczym smok, ale potrafi przybierać postać anioła światłości. To przez niego śmierć weszła na świat i to w jego mocy znajdują się wszystkie królestwa ziemi. A jednak nastał kres jego panowania. Bóg bowiem tak umiłował świat, że zesłał swojego Syna, aby wybawił naród kroczący w ciemności, a strąciwszy z tronu mrocznego władcę, sam objął królestwo, któremu nie będzie końca.
W debacie publicznej dość często powraca kwestia płacenia podatków. Zazwyczaj dyskusja nie obejmuje pytania, czy należy płacić podatki, gdyż odpowiedź tutaj wydaje się oczywista. Znacznie częściej spory wywołuje pytanie, jak wysoka powinna być danina i na jakie cele należy przeznaczać środki publiczne. W gąszczu przeróżnych opinii wyrażanych przez polityków i działaczy społecznych można czasem stracić orientację co do oceny moralnej tego zagadnienia. W takiej sytuacji warto sięgnąć do nauki Kościoła i przypomnieć sobie, co na temat płacenia podatków mówi nam Pismo Święte i Tradycja.
Już niedługo każdy dorosły Polak stanie wobec jednego z bardzo ważnych obowiązków obywatelskich – głosowania w wyborach parlamentarnych. Dla katolika udział w wyborach ma nie tylko perspektywę doczesną, ale – właściwie jak wszystko, co czynimy – posiada również wymiar nadprzyrodzony. Oddanie głosu na konkretną osobę reprezentującą jakieś ugrupowanie jest w praktyce wyrazem poparcia dla realizacji programu, który może nas i nasze społeczeństwo przybliżyć lub oddalić od królestwa Chrystusa.
W czasie letnich upałów z przyjemnością chronimy się w zbawiennym cieniu drzew. Wieki temu, w cieniu pewnego figowca przebywał św. Bartłomiej, którego liturgiczne wspomnienie przypada 24 sierpnia. Co Apostoł robił pod drzewem? Na to pytanie nie znamy odpowiedzi. Jedna z ekranizacji biblijnych relacji o życiu Pana Jezusa ukazuje św. Bartłomieja doznającego oświecenia podczas modlitwy. Być może faktycznie Apostoł się modlił. A może po prostu ucinał sobie drzemkę pod liśćmi osłaniającymi go przed południową spiekotą. Dla nas właściwie nie jest istotne, co on tam robił. Ważne, że widział go tam Pan, i że właśnie to odmieniło jego dotychczasowe życie.
Publiczne wyznawanie win w pewnych sytuacjach może być niezbędne. Czasem jednak może być bardzo złudne. Skąd mamy wiedzieć, czy skruszony winowajca bijący się w piersi na oczach ludzi nie jest tak naprawdę aktorem, który chce ocalić resztki dobrej opinii na swój temat? Takie niebezpieczeństwo w publicznym przyznawaniu się do grzechów dostrzegł św. Bernard z Clairvaux (1090-1153) i opisał je jako dziewiąty z dwunastu stopni pychy.
„Jeśli Ja mocą Ducha Bożego wyrzucam złe duchy, to istotnie przyszło do was Królestwo Boże” (Mt 12, 28). Z słów Pana Jezusa wynika wyraźnie, że dokonywane przez Niego egzorcyzmy są znakiem uobecniającej się pośród ludzi obecności Boga, który odbiera władzę uzurpatorowi z piekła rodem i szerzy w świecie swoje Królestwo miłości, sprawiedliwości i pokoju. Posyłając swoich Apostołów z misją głoszenia Królestwa Niebieskiego, Pan Jezus wezwał ich również do wypędzania złych duchów (por. Mt 10, 8). Kościół do dziś sprawuje egzorcyzmy, które razem z innymi świętymi znakami – błogosławieństwami i poświęceniami – uznaje za sakramentalia.
Każdy z nas, niezależnie od obranej drogi życiowej, wezwany jest do doskonalenia się w naśladowaniu Boga, który jest Miłością. O miłości można powiedzieć wiele. Św. Paweł Apostoł naucza między innymi, że „miłość nie unosi się pychą” (1 Kor 13, 4). Jednym z przejawów pychy jest odrzucanie krytyki i obrona popełnianych grzechów. Temat ten poruszył św. Bernard z Clairvaux (1090-1153), opat cysterski, wybitny teolog i Doktor Kościoła w dziele O stopniach pokory i pychy (WAM, Kraków 1991). Opisał ten problem jako ósmy z dwunastu stopni pychy.
Nowy Testament stosuje wobec Jezusa z Nazaretu wiele różnych określeń, takich jak Syn Człowieczy, Syn Dawida, Syn Boży, Pan, Zbawiciel, Mistrz, Nauczyciel, Rabbi, Prorok, Arcykapłan, Apostoł, Pasterz, Chrystus, czyli Mesjasz, oraz Król. Każdy z tych tytułów wyraża bardzo ważne prawdy teologiczne, odkrywając przed nami jakiś aspekt misterium życia i działalności Jezusa. W kontekście Dzieła Intronizacji i proklamowanego w Polsce Jubileuszowego Aktu Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana szczególną uwagę zwracamy na Jego królewską godność. Zobaczmy zatem, co o Jezusie Królu mówi nam Nowy Testament.