Rodzinne świętowanie Misterium paschalnego

Rok Rodziny „Amoris laetitia” zachęca do wspólnego przeżywania radości z życia małżeńskiego i rodzinnego. Dla chrześcijan źródłem prawdziwego szczęścia jest doświadczenie zbawiającej miłości Boga objawionej przez Jezusa Chrystusa w Duchu Świętym. To doświadczenie skłania wierzących do celebrowania misteriów upamiętniających wydarzenia zbawcze, spośród których na pierwsze miejsce wysuwa się męka, śmierć i zmartwychwstanie Pana Jezusa. Warto, by świętowanie Misterium paschalnego znalazło swoje miejsce także w rodzinie jako domowym Kościele i by w ten sposób przyczyniło się do przeżywania – zgodnie z hasłem Roku Rodziny – radości miłości.

Świętowanie zbawienia
W Dziejach Apostolskich znajduje się relacja z pobytu św. Pawła i Sylasa w Filippi. Za swoją działalność trafili oni do więzienia, z którego podczas modlitwy zostali w niezwykły sposób uwolnieni. Strażnik, który był tego świadkiem, zapytał Pawła i Sylasa, co powinien uczynić, aby się zbawić. Gdy usłyszał od nich naukę o Panu Jezusie, uwierzył i przyjął chrzest razem ze swoją rodziną. „Wprowadził ich też do swego mieszkania, zastawił stół i razem z całym domem cieszył się bardzo, że uwierzył Bogu” (Dz 16, 34). W tej informacji o radosnym świętowaniu wiary potwierdzonej chrztem odkrywamy inspirację do celebrowania wydarzeń zbawczych w chrześcijańskich rodzinach.
Papież Franciszek w Adhortacji apostolskiej Amoris laetitia wezwał rodziny, by nie traciły „zdolności do obchodzenia uroczystości w rodzinie, cieszenia się i świętowania pięknych doświadczeń” (AL 226). Dzięki temu umacnia się entuzjazm dla życia, odnawia się energia miłości uwolnionej od monotonii, a codzienne zwyczaje nabierają kolorytu i nadziei. Warto odnieść nauczanie papieża do naszego życia rodzinnego i zastosować je w praktyce podczas obchodów Wielkiego Tygodnia.
W dalszej części tego artykułu chciałbym zaproponować kilka pomysłów zaczerpniętych z cennego opracowania, jakim jest Rytuał domowy. Rok rodziny katolickiej (Włocławek 2010).

Niedziela Palmowa
Niedziela Palmowa jest podniosłym otwarciem Wielkiego Tygodnia. W formie procesji z palmami Kościół upamiętnia wtedy uroczysty wjazd Pana Jezusa do Jerozolimy, kiedy to tłum z gałązkami palmowymi witał Go jako mesjańskiego Króla. Każda rodzina może zaangażować się w przeżywanie tego dnia poprzez wspólne przygotowanie palmy wielkanocnej i udział z nimi w liturgii tego dnia.

Wielki Czwartek
Wielki Czwartek jest upamiętnieniem Ostatniej Wieczerzy, podczas której Pan Jezus ustanowił sakramenty Eucharystii i kapłaństwa. Tego dnia warto podczas wspólnej rodzinnej modlitwy podziękować Panu Bogu za kapłanów posługujących w naszej parafii oraz prosić o potrzebne dla nich łaski i błogosławieństwo. W liturgii Wielkiego Czwartku szczególne miejsce zajmuje gest obmycia nóg wykonywany na wzór Pana Jezusa, który w postawie służebnej obmył stopy swoim uczniom. Gest ten można wykonać – z odpowiednim komentarzem – także w domu w rodzinnym gronie. Będzie to dla wszystkich symboliczne przypomnienie, że miłość wyraża się we wzajemnej służbie. Może się to odbyć podczas kolacji zwanej „ostatnią” lub „bogatą” wieczerzą, spożywanej ze świadomością zbliżającego się wielkopiątkowego postu ścisłego. Po posiłku można też przeprowadzić rodzinną kwestę, w ramach której każdy z domowników składa dowolną ofiarę z przeznaczeniem na jałmużnę składaną podczas wielkopiątkowej adoracji Krzyża.

Wielki Piątek
Wielki Piątek koncentruje uwagę wiernych na męce i śmierci Pana Jezusa. W centrum liturgii tego dnia widnieje Krzyż jako znak zbawienia świata. Tego dnia osoby w wieku od 18 do 60 roku życia zobowiązane są do postu ścisłego, a osoby powyżej 14 roku życia – jak w każdy piątek – rezygnują z pokarmów mięsnych. Warto ten czas postu przeżywać wspólnie, motywując się wzajemnie do wytrwania w postawie pokuty i zadośćuczynienia za grzechy.
W miarę możliwości warto tego dnia wziąć udział w liturgii sprawowanej w kościele parafialnym, w adoracji Krzyża i Najświętszego Sakramentu w Bożym Grobie oraz w nabożeństwach Drogi krzyżowej i Gorzkich żalów. Jeśli obowiązki na to nie pozwalają, nabożeństwa te można odprawić w domu z wykorzystaniem tekstów zawartych w modlitewnikach drukowanych lub internetowych. Warto poprzedzić je odczytaniem i medytacją opisu męki Pańskiej z Ewangelii według św. Jana (rozdział 19).

Wielka Sobota
W Wielką Sobotę Kościół trwa w modlitewnym skupieniu przy Bożym Grobie, adorując Chrystusa obecnego w Najświętszym Sakramencie. Tradycyjnie też tego dnia odbywa się błogosławienie pokarmów, które znajdą się w niedzielę na wielkanocnym stole. Przygotowanie koszyczka ze święconką to dobra okazja do spędzenia czasu z bliskimi. Warto zaangażować też całą rodzinę w ozdabianie pisanek. Ważne przy tym jest przypomnienie znaczenia świątecznych symboli, szczególnie baranka wielkanocnego i zajączka. Baranek oznacza ofiarę Chrystusa jako Baranka Bożego, natomiast zajączek – ze względu na zdolność do zmiany koloru sierści po zimie – oznacza przemianę zachodzącą w człowieku przy zmartwychwstaniu.
Centralnym momentem obchodów tego dnia jest Wigilia Paschalna, podczas której warto mieć ze sobą świece używane przy odnowieniu przyrzeczeń chrzcielnych. Liturgia tego dnia kończy się uroczystą procesją rezurekcyjną obwieszczającą światu radosną wieść o zmartwychwstaniu Chrystusa. Warto wziąć w niej udział z całą rodziną, by wszyscy mogli uczestniczyć w tej podniosłej chwili.

Niedziela Wielkanocna
Niedzielę Zmartwychwstania rozpoczynamy od uroczystego śniadania wielkanocnego. Poprzedzamy je modlitwą, a później dzielimy się poświęconym jajkiem i składamy sobie życzenia. Są one wyrazem wzajemnej dobroci i serdeczności. Świąteczny stół ozdabiamy zielenią symbolizującą nowe życie. Możemy również umieścić na nim rodzinny paschał jako znak obecności Zmartwychwstałego pośród nas. Jeśli w rodzinie są małe dzieci, można też przygotować dla nich drobne upominki ukryte w różnych miejscach, tak by mogły samodzielnie je znaleźć i dzięki temu w konkretny sposób doświadczyć radości tego dnia.

Poniedziałek Wielkanocny
Drugi dzień Świąt Wielkanocnych to czas odwiedzin, podczas których możemy umacniać relacje z dalszą rodziną i przyjaciółmi. Podczas rozmów przy świątecznym stole ważna jest jednak postawa wzajemnej otwartości, szacunku i zrozumienia.
Tradycyjnie ten dzień nazywany jest także lanym poniedziałkiem, ponieważ towarzyszą mu zabawy polegające na polewaniu się wodą. Śmigus-dyngus może być dobrą okazją do spędzania czasu z dziećmi, o ile tylko warunki pozwalają na taką zabawę.

Radujcie się!
„Radujcie się zawsze w Panu; jeszcze raz powtarzam: radujcie się!” (Flp 4, 4). Słowa skierowane przez św. Pawła w liście do Filipian zapewne dotarły również do mieszkającego tam nawróconego strażnika więziennego. Jego świętowanie wydarzeń zbawczych wraz z całym domem odczytujemy dziś jako wciąż aktualne biblijne wezwanie do celebrowania w naszych rodzinach. Zachęcił do tego również papież Franciszek. Wykorzystajmy więc czas zbliżającego się Wielkiego Tygodnia i Świąt Wielkanocnych, by poprzez wspólne upamiętnienie Misterium paschalnego przeżywać autentyczną radość miłości małżeńskiej i rodzinnej.

Piotr Pikuła