Jezus Król w liturgii

Konstytucja o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium uchwalona podczas Soboru Watykańskiego II (1962-1965) stwierdza, że liturgia jest szczytem, do którego zmierza działalność Kościoła, a jednocześnie jest źródłem, z którego wypływa cała jego moc (por. 10). Kościół w liturgii głosi i celebruje Misterium Paschalne, przez które Chrystus wypełnił dzieło naszego zbawienia, aby wierni przeżywali je i świadczyli o nim w swoim codziennym życiu. W Misterium Paschalnym – w błogosławionej męce, zmartwychwstaniu i chwalebnym wniebowstąpieniu – Pan Jezus w szczególny sposób ukazuje ludziom swoją królewską godność. W związku z tym w liturgii możemy dostrzec wiele przejawów czci względem Jezusa Króla.

Katechizm Kościoła Katolickiego naucza, że pojęcie „liturgia” oznaczało pierwotnie „dzieło publiczne”, czyli służbę pełnioną przez lud lub służbę na rzecz ludu. Tradycja chrześcijańska określa tym pojęciem uczestnictwo Ludu Bożego w dziele Bożym. Katechizm dodaje: „Przez liturgię Chrystus, nasz Odkupiciel i Arcykapłan, kontynuuje w swoim Kościele, z Kościołem i przez Kościół dzieło naszego odkupienia” (1069). Nowy Testament pojęciem „liturgia” określa celebrację kultu Bożego, głoszenie Ewangelii i pełnienie czynów miłości. Chodzi tu zatem o służbę Bogu i ludziom. Celebracja liturgiczna jest służbą Kościoła na wzór Chrystusa, jedynego Liturga. Pełniąc tę służbę, Kościół uczestniczy w potrójnej misji Chrystusa: w kapłańskiej poprzez sprawowanie kultu, w prorockiej poprzez głoszenie słowa i w królewskiej poprzez służbę miłości (por. KKK 1070).

Poprzez udział w liturgii wierni odkrywają swoje królewskie kapłaństwo, gdy ku czci Trójjedynego Boga składają swe duchowe ofiary (por. KK 10). O tej wyjątkowej godności chrześcijan mówi św. Piotr: „Wy zaś jesteście wybranym plemieniem, królewskim kapłaństwem, narodem świętym, ludem Bogu na własność przeznaczonym, abyście ogłaszali chwalebne dzieła Tego, który was wezwał z ciemności do przedziwnego swego światła” (1 P 2, 9). Autor Apokalipsy dodaje, że „królestwem – kapłanami dla Boga i Ojca swojego” uczynił wiernych Jezus Chrystus – Władca królów ziemi (por. Ap 1, 5-6). Kościół naucza, że uczestnictwo wiernych w powszechnym kapłaństwie wynika z mocy samego chrztu. Dlatego wszyscy wierni powinni być wdrażani do pełnego, świadomego i czynnego udziału w obrzędach liturgicznych. Z nich bowiem jak ze źródła wierni czerpią prawdziwie chrześcijańskiego ducha (por. KL 14).

Kapłaństwo wiernych i kapłaństwo hierarchiczne różnią się stopniem i istotą, są jednak sobie wzajemnie przyporządkowane. Kapłan in Persona Christi sprawuje Najświętszą Ofiarę w imieniu całego ludu, zaś wierni „na mocy swego królewskiego kapłaństwa współdziałają w ofiarowaniu Eucharystii; sprawują też to kapłaństwo przez przyjmowanie sakramentów, modlitwę i dziękczynienie, przez świadectwo świętego życia, wyrzeczenie się siebie i czynną miłość” (KK 10).

Katechizm przypomina, że liturgia urzeczywistnia i ukazuje „Kościół jako widzialny znak komunii Boga i ludzi przez Chrystusa” (1071). Nie wyczerpuje ona jednak całej działalności Kościoła. Powinna być poprzedzona ewangelizacją, wiarą i nawróceniem, „wtedy może ona przynosić swoje owoce w życiu wiernych: nowe życie według Ducha, zaangażowanie w posłanie Kościoła i służbę na rzecz jego jedności” (1072).

Warto podkreślić, że liturgia jest „uczestnictwem w modlitwie Chrystusa skierowanej do Ojca w Duchu Świętym” (KKK 1073). Liturgia jest również „uprzywilejowanym miejscem dla katechezy Ludu Bożego” (KKK 1074). Potrzebna jest też katechizacja liturgiczna, mistagogia, której celem jest wprowadzenie wiernych w tajemnicę Chrystusa. Dzięki niej wierni mogą lepiej zrozumieć znaczenie zbawczego dzieła Chrystusa dokonującego się w liturgii.

Katechizm przypomina, że liturgia jest dziełem Trójcy Świętej. Źródłem i celem liturgii jest Ojciec. Od czasów apostolskich Chrystus uwielbiony obecny jest w liturgii ziemskiej, która uczestniczy w liturgii niebieskiej. Duch Święty natomiast przygotowuje na przyjęcie Chrystusa oraz przypomina i aktualizuje Jego misterium.

Liturgia posiada również wymiar eschatologiczny, na co dobitnie wskazują słowa Konstytucji o liturgii: „Ziemska liturgia daje nam przedsmak uczestnictwa w liturgii niebiańskiej sprawowanej w świętym mieście, Jeruzalem, do którego pielgrzymujemy, gdzie Chrystus zasiada po prawicy Boga jako sługa świątyni i prawdziwego przybytku. W ziemskiej liturgii ze wszystkimi zastępami niebieskich duchów śpiewamy Panu hymn chwały. Wspominamy ze czcią świętych i spodziewamy się, że Bóg dopuści nas do ich grona. Wyczekujemy Zbawiciela, naszego Pana Jezusa Chrystusa, aż się ukaże jako nasze życie, i my razem z Nim ukażemy się w chwale” (KL 8).

Wśród wyśpiewywanych w ziemskiej liturgii hymnów już od czasów starożytnych znajdują się także takie, które wprost wysławiają majestat Jezusa Króla. Kościół posługuje się nimi w Liturgii godzin, czyli w codziennej modlitwie Ludu Bożego. Jako przykład warto przytoczyć powszechnie znany hymn Te Deum laudamus (Ciebie Boga wysławiamy), z którego pochodzą słowa:

„Niezmierzonej Ojca chwały,
Syna Słowo wiekuiste
Z Duchem wszechświat wielbi cały:
Królem chwały Tyś, o Chryste!”

Szczególną formą czci względem Jezusa Króla jest specjalny dzień w kalendarzu liturgicznym: uroczystość Jezusa Chrystusa, Króla wszechświata. Początki tej uroczystości sięgają 1925 r., kiedy to papież Pius XI opublikował encyklikę Quas primas o ustanowieniu Święta Pana naszego Jezusa Chrystusa – Króla. Papież podkreślił w niej, że Kościół swoją cześć wobec Chrystusa jako Króla i Pana wyrażał dawniej w starej psalmodii i starych księgach obrzędowych, natomiast obecnie wyraża ją w modlitwach publicznych i w Eucharystii. Papież podkreślił również istnienie w zakresie kultu Chrystusa Króla harmonii między liturgią zachodniego i wschodniego chrześcijaństwa. W tym wszystkim papież dostrzegł zasadę głoszącą, że „modlitwa przepisana przez Kościół jest prawidłem wiary”. Aby zatem jeszcze wyraźniej okazać cześć Królowi królów, Kościół jako Królestwo Chrystusa na ziemi wprowadził nową uroczystość w kalendarzu liturgicznym. Podobnie jak inne uroczystości, ma ona przypominać ludziom ważną prawdę wiary – prawdę o królewskiej godności Syna Bożego. Wydany przez Stolicę Apostolską nakaz okazywania czci Chrystusowi – Królowi przez cały świat katolicki wynika z potrzeby zaradzenia aktualnym potrzebom Kościoła, szczególnie jako lekarstwo przeciw zatruwającej społeczeństwo zarazie laicyzmu. Społeczeństwa w wyniku odejścia od Chrystusa obrały kierunek sprzeczny z Jego prawami, co zaowocowało egoizmem zarówno w relacjach rodzinnych i społecznych, jak i międzynarodowych. Wobec tego papież żywi nadzieję, że obchodzona dorocznie uroczystość Chrystusa – Króla naprawi błędy zeświecczenia i na nowo sprowadzi społeczeństwa do Zbawiciela. Głośne wzywanie przez wiernych przemilczanego na międzynarodowych zebraniach i w parlamentach imienia Odkupiciela przyczyni się do uznania królewskiej godności i władzy Chrystusa Pana.

Kościół po dziś dzień w swojej liturgii głośno przyzywa imienia Jezusa Króla. Pamiętają o tym również wierni zrzeszeni w ruchach, grupach i stowarzyszeniach intronizacyjnych, którzy we współpracy z biskupami przyczynili się do proklamacji Jubileuszowego Aktu Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana. Ta wspaniała uroczystość odbyła się w 2016 r. w Sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Krakowie-Łagiewnikach przy udziale władz świeckich i duchownych. Opracowany też został Modlitewnik czcicieli Chrystusa Króla „Króluj nam, Chryste!”, w którym między innymi znaleźć można piękne hymny brewiarzowe wysławiające królewską godność Syna Bożego. Jednym z nich zakończymy te rozważania:

Ciebie, Chryste, wyznajemy
Królem czasu i wieczności,
Władcą ludów całej ziemi,
Dusz i serc najwyższym Sędzią.

Tobie śpiewa chór aniołów
I majestat Twój wychwala;
Także my sławimy Ciebie
Jako Pana wszystkich rzeczy.

Ty, coś Księciem jest pokoju,
Zbuntowanych poddaj sobie
I w jedynej swej owczarni
Zgromadź zabłąkanych ludzi.

Po to przecież krzyż przyjąłeś
I otwarłeś swe ramiona,
W sercu zaś przebitym włócznią
Ukazałeś żar miłości.

Po to jesteś na ołtarzu
W znakach chleba oraz wina
I wylewasz z rany boku
Zdrój zbawienia dla swych wiernych.

Tobie, Jezu, który rządzisz
Przez swą miłość całym światem,
Niechaj będzie wieczna chwała
Z Ojcem i Najświętszym Duchem. Amen.

 

Piotr Pikuła