Apostoł Paweł i rodziny

W listach św. Pawła Apostoła możemy znaleźć wiele fragmentów, w których przedstawione zostały zasady dotyczące życia rodzinnego. Sam Apostoł wiódł życie bezżenne, posiadał jednak krewnych i na co dzień funkcjonował wśród ludzi żyjących w rodzinach. Te doświadczenia pomogły mu wyrobić sobie opinie w wielu kwestiach, a udoskonalone przez Boże natchnienie stały się źródłem ponadczasowej mądrości dla pokoleń chrześcijan. Warto więc poświęcić trochę uwagi tym doświadczeniom.

Apostoł dwukrotnie wspomina w listach o swoim pochodzeniu z rodu Beniamina (Rz 11, 1; Flp 3, 5), a przedstawiał się jako Żyd z Tarsu (Dz 21, 39; 22, 3). Pochodził zapewne z zamożnej rodziny, skoro jego przodkowie mogli pozwolić sobie na uzyskanie obywatelstwa rzymskiego (por. Dz 22, 28). Choć urodził się w znacznym mieście w Cylicji, to jednak wychował się w Jerozolimie, gdzie pod kierunkiem uczonego Gamaliela zdobył staranne wykształcenie w prawie żydowskim (por. Dz 22, 3). Dzieje Apostolskie pozwalają ponadto stwierdzić, że w Jerozolimie mieszkali bliscy Szawła z Tarsu. Gdy bowiem Apostoł znalazł się w obliczu niebezpieczeństwa ze strony pewnej grupy Żydów, z pomocą przyszedł mu młodzieniec, „syn siostry” (Dz 23, 16). Tak, św. Paweł miał siostrę, a nawet był wujkiem. Nie wiemy, jakie relacje łączyły Apostoła z krewnymi. Znając jednak postawę siostrzeńca, można przypuszczać, że nie odwrócili się od niego, gdy wybrał Jezusa.

W otoczeniu św. Pawła spotykamy także małżonków i rodziny. Dzieje Apostolskie wśród współpracowników Apostoła wymieniają parę małżeńską, Akwilę i Pryscyllę (por. Dz 18, 1-28). Akwila był Żydem z Pontu. Początkowo mieszkał wraz z żoną w Rzymie, ale wskutek rozporządzeń cesarza Klaudiusza wymierzonych w diasporę przeniósł się do Koryntu. Tam wspólnie z żoną trudnił się wyrobem namiotów, tam też spotkali i przygarnęli Pawła, który znał się na ich rzemiośle. Więź, jaka zrodziła się między małżonkami a Apostołem zaowocowała ich zaangażowaniem w dzieło głoszenia Ewangelii. Akwila i Pryscylla wyruszyli z Pawłem do Azji Mniejszej i osiedli w Efezie. Ich dom był miejscem spotkań i modlitwy dla chrześcijan Efezu (por. 1 Kor 16, 19). Tam, pod nieobecność Pawła, zatroszczyli się o innego wyznawcę Chrystusa imieniem Apollos. Był on uczonym świetnie znającym Pisma, ale nie znał dokładnie Ewangelii. Akwila z Pryscyllą uzupełnili jego wiedzę, dzięki czemu przyczynili Kościołowi apologetę, który „pomagał bardzo za łaską Bożą tym, co uwierzyli. Dzielnie uchylał twierdzenia Żydów, wykazując publicznie z Pism, że Jezus jest Mesjaszem” (Dz 18, 27-28). Nie dziwi zatem, że św. Paweł pamiętał o Akwili i Prycylli w swoim „testamencie” (por. 2 Tm 4, 19).

W Azji Mniejszej św. Paweł poznał rodzinę, która znacząco wpłynęła na dzieło szerzenia Królestwa Bożego. Chodzi tu o dwie kobiety, Lois i Eunice, matkę i córkę. Ich losy nie są nam dokładnie znane. Wiemy, że miały żydowskie pochodzenie. Jednak nieznany ciąg zdarzeń spowodował, że Eunice została wydana za poganina. Owocem tego małżeństwa był chłopiec imieniem Tymoteusz. Obecny stan badań egzegetycznych pozwala na częściowe odtworzenie chronologii życia Tymoteusza. Urodził się w Listrze około 30 r. n. e. Dzięki staraniom babki i matki chłopiec wyrósł w atmosferze szacunku dla Słowa Bożego. Dlatego św. Paweł mógł napisać: „od lat niemowlęcych znasz Święte Pisma” (2 Tm 3, 15). Podczas I wyprawy misyjnej (45-49 r.) Paweł wraz z Barnabą odwiedził mieszkańców Listry. Apostołowie spotkali tam rodzinę Tymoteusza, który był wówczas młodzieńcem.

Religijne wychowanie, które Tymoteusz otrzymał w domu rodzinnym, wydało stokrotny plon. Ciesząc się dobrą opinią w swojej gminie chrześcijańskiej, podczas II wyprawy misyjnej (50-53 r.) został powołany przez św. Pawła na pomocnika w dziele misyjnym (por. Dz 16, 2-3). Przez wiele lat pracował dla Jezusa Chrystusa u boku Apostoła. Był jego sekretarzem i najbliższym współpracownikiem. Nie dziwi zatem fakt, że w aż sześciu listach Pawłowych Tymoteusz figuruje obok Apostoła jako nadawca, a sam jest adresatem dwóch kolejnych. Według tradycji Tymoteusz przybył do Rzymu po śmierci Pawła, a następnie wrócił do Efezu i kierował tam Kościołem do swojej śmierci: poniósł śmierć męczeńską za panowania Nerwy około 97 roku. Niewątpliwie Tymoteusz musiał być człowiekiem wielkiej wiary, u korzeni której leży doświadczenie jej w rodzinie. W Drugim Liście do Tymoteusza św. Paweł jednoznacznie wskazuje jej genezę: „ona to zamieszkała pierwej w twojej babce Lois i w twej matce Eunice” (2 Tm 1, 5).

A jak wygląda życie religijne w twojej rodzinie? Czy troszczysz się o przekazywanie wiary swoim dzieciom? Może ktoś z twoich bliskich jest zaangażowany w pracę apostolską jak św. Paweł? Zastanów się, jak możesz go w tym wesprzeć. Może jako małżeństwo zaangażujecie się w działalność którejś z grup duszpasterskich w swojej parafii? Pomyśl o tym, jak obecnie w twoim własnym środowisku możesz naśladować przykład rodzin, z którymi związany był św. Paweł.

Piotr Pikuła